Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), 2028 yılında fırlatılması planlanan Tianwen-3 adlı Mars’tan örnek getirme misyonunu uluslararası iş birliğine açtığını duyurdu. 11 Mart’ta yapılan açıklamaya göre, dünya çapındaki araştırma ekipleri, görevin bilimsel hedeflerine katkı sunabilecek yükler veya bağımsız bilimsel enstrümanlarla projeye dahil olabilecek. Mars’tan örnek toplama yarışı
Tianwen-3 misyonunun en büyük amacı, Mars yüzeyinden toplanacak örnekleri Dünya’ya getirmek. Bu süreç, Mars’ta yaşamın var olup olmadığına dair kritik sorulara yanıt bulma potansiyeli taşıyor. Görev kapsamında, gezegenin jeolojisi, iç yapısı, atmosferik süreçleri ve yaşanabilirliği de detaylı bir şekilde incelenecek.
CNSA, iş birliği teklifleri için 15 kilogramlık yük kapasitesini Dünya dönüş yörünge aracı (ERO) üzerinde, 5 kilogramlık kapasiteyi ise Mars yörünge aracı (MO) üzerinde ayırdığını duyurdu. Bununla birlikte uluslararası ortakların sunduğu projeler, Tianwen-3’ün bilimsel misyonuna katkı sağlamalı ve mühendislik açısından yenilikçi olmalı. Başvurular için son tarih 30 Haziran 2025 olarak belirlenirken, nihai seçim Ekim ayında yapılacak. Seçilen yüklerin uçuş modellerinin 2027 yılına kadar teslim edilmesi gerekecek.
Çin’in bu iş birliği çağrısı, NASA’nın kendi Mars Sample Return (Mars Örnek Getirme) programında yaşanan gecikmeler ve bütçe belirsizliklerinin olduğu bir dönemde geliyor. NASA’nın projelerindeki aksaklıklar, küresel uzay araştırmalarında Çin’in daha güçlü bir konum elde etmesi için de fırsatlar oluşturuyor. Zira Tianwen-3 başarılı olursa, Çin, Mars’tan örnek getiren ilk ülke olarak büyük bir prestij kazanacak.
Tianwen-3 görevinin detayları
Tianwen-3 görevi, iki ayrı Long March 5 roketiyle gerçekleştirilecek. Biri Mars’a iniş yapacak bir iniş aracı ve yükselme aracı taşıyacak, diğeri ise Mars yörünge aracı ile Dünya’ya dönüş yörünge aracını içerecek. Fırlatmalar, 2028 sonu ile 2029 başı arasında gerçekleşecek. Mars’tan toplanan örneklerin 2030-2031 yıllarında Dünya’ya ulaşması planlanıyor. Mars’a iniş sürecinde, Tianwen-1 görevinin edindiği tecrübeler kullanılacak. Çin, daha önce Chang’e-5 ve Chang’e-6 görevleriyle Ay’dan örnekler getirmişti. Ülke ayrıca Mayıs 2025’te Tianwen-2 ile bir asteroitten örnek toplamayı içeren ayrı bir görev başlatmayı da planlıyor.
Tianwen-3 misyonunda çeşitli bilimsel araçlar yer alacak. Mars yüzeyinin alt katmanlarını inceleyecek MSPR; organik bileşenler ve minerallerin varlığını tespit edecek RaFAM; Mars atmosferinin kaçış süreçlerini analiz edecek PENAAA; Mars’ın manyetik alanını ölçecek MOVMag; yüzey bileşimini haritalayacak MIHI ve yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalayacak MMC yükleri görevdeki bilimsel yükler olacak.
Görevin en kritik aşamalarından biri, iniş bölgesinin seçimi olacak. Bilim insanları, geçmişte su bulgularına sahip olan Amazonis Planitia, Utopia Planitia ve Chryse Planitia gibi üç öncelikli alan belirledi. Toplamda 86 farklı iniş bölgesi aday olarak değerlendiriliyor. Örnek toplama sürecinde yüzeyden ince taneli tortul kayaçlar ve kil mineralleri alınacak, ayrıca derin sondaj yapılarak Mars’ın oksitleyici yüzey etkisinden kaçınılacak.
